#Lasercutter #3D-printer #Modulair design #Hergebruik (zie ‘technieken van Zaankogerland’)
Ondanks haar belabberde reputatie is het korset (vanaf hier: rijglijf) vele malen comfortabeler én duurzamer dan de bustehouder (ook wel beha). Een rijglijf wordt altijd gedragen over een onderhemd, nooit op de blote huid. Hierdoor, alsmede door de bredere ondersteuning, draagt een rijglijf fijner dan een beha. Door de rijgveter is de maat altijd aan te passen, waardoor het rijglijf lekker zit en tientallen jaren kan meebewegen met natuurlijke veranderingen van het lichaam, ook tijdens en na de zwangerschap en de menopauze. Truc is om niet te strak aan te snoeren voor ‘een maatje minder’ (precies zoals het geen goed idee is om jezelf uit te hongeren voor datzelfde doel).
De rijglijven van Zaankogerland hebben het allereenvoudigste model: ze zijn in wezen een flauwe kegelvorm met de borstwijdte boven en de smallere taillewijdte onder. Alle rijglijven zijn speciaal gemaakt voor de persoon die ze dragen. Meet hiervoor borstwijdte en taillewijdte op en meet dan aan de zijkant van het lichaam, onder de arm, de lengte tussen borst en taille.
Neem de helft van de borstwijdte en teken deze lijn horizontaal op papier. Neem de volledige zijlengte en teken die verticaal naar beneden, beginnende bij de rechterpunt van de borstwijdtelijn. Teken dan vanuit de onderste punt van de zijlengtelijn de helft van de taillewijdte horizontaal naar links. Verbind aan de linkerkant van de tekening de borstwijdtelijn en de taillewijdtelijn met een schuine lijn aan elkaar.
Dit is het basispatroon voor één helft van het lichaam. De schuine lijn links valt op de rug, de horizontale lijn rechts valt middenvoor en wordt tevens de vetersluiting. Het patroon kan naar wens worden uitgebreid met bijvoorbeeld een hogere lijn over de borst of een lagere lijn over de buik. Eventueel kunnen schouderhengsels worden aangemaakt. Alle uitbreidingen en decoraties worden naar eigen inzicht van de drager toegevoegd aan het patroon.
De twee panden worden óf in een stuk uitgeknipt met de ruglijn aan de stofvouw, óf in twee delen uitgeknipt met dan een gestikte naad op de rug. Knip het patroon uit meerdere lagen stevige stof. Het rijglijf wordt namelijk robuust door de lagen stof aan elkaar te naaien met verticaal en schuin gestikte tunnels voor de baleinen (extra versteviging). Deze tunnels zijn tot de onderarm evenwijdig aan ofwel de schuine lijn op de rug, ofwel aan de verticale lijn van het voorpand. Bij de onderarm ontmoeten de schuine en horizontale tunnels elkaar. Voor een stevig rijglijf worden er veel tunnels gemaakt; voor een soepeler rijglijf wat minder met meer ruimte ertussen.
Baleinen zijn stevige maar wel buigzame stroken of banden die door de tunnels worden gestoken – in dit geval plastic kabelbinders (‘tiewraps’) van de bouwmarkt, maar ieder lang en stevig buigzaam materiaal kan worden gebruikt, zoals gecoat ijzerdraad, helmgras of riet, net wat er voorhanden is.
Als alle tunnels zijn gestikt en gevuld wordt het rijglijf gezoomd of omgestikt met een afwerkbandje (biaisband of lint). In de voorkant worden gaatjes aangebracht voor de rijgveter en verstevigd ofwel met nestelringen ofwel met naald en draad. Tot slot wordt er minimaal vier meter onbreekbaar koord spiraalsgewijs door de gaatjes gewonden (waxkoord of extra lange schoenveter).
Zomerrijglijf
Voor de zomer is een rijglijf gemaakt van restjes katoen die ooit werden geverfd met verschillende plantverfen in de tint geel. Ook zijn er kleine lapjes ’goudtextiel’ gebruikt die te klein waren voor iets anders. De restlapjes zijn in een golvend motief in repen aan elkaar gestikt en toen in horizontale laagjes op het katoenen basispatroon genaaid. Vervolgens zijn alle lagen verticaal en schuin doorgestikt om tunnels te maken voor extra veel baleinen. De vetersluiting is uitgevoerd met nestelringen uit de 3D-printer. Voor de stevigheid én voor de sier zijn de nestelringen niet apart maar in grotere ‘nestelknopen’ geprint, zodat de veter meerdere keren door één nestelknoop gaat.
Winterrijglijf (1)
Het grijze winterrijglijf is licht gebalineerd omdat er nog vele (warme) lagen wintergoed overheen gaan. Het basispatroon is in de computer getekend, waarna digitaal een honingraatdessin is ontworpen om uit te kunnen snijden met de lasercutter. Het digitale patroon is hier uitgesneden van een synthetische vilt (restlapje), maar kan beter nog worden uitgesneden van dik materiaal zoals leer, of zelfs van onbuigzaam materiaal zoals stevig rubber (het open patroon maakt het materiaal buigzaam). Het lijfje heeft twee baleinen aan weerszijden van de voorsluiting en twee baleinen op de rug. De vetergaatjes zijn afgewerkt met de hand.
Winterrijglijf (2)
Een extra warm en extra dik rijglijf is gemaakt van zwart Marmoleum linoleumvloer van Forbo Flooring Systems. Linoleum is wezenlijk een afvalproduct van lijnzaad en jute. Het product is 100% natuurlijk, biologisch afbreekbaar en van oudsher een product waar de Zaanstreek toch wel wereldroem aan dankt. Linoleum droogt wel uit als het niet op de vloer ligt. Dit rijglijf moet dus goed worden onderhouden met leervet om het voldoende soepel te houden, zodat het niet breekt. Het rijglijf is volledig uitgesneden met de lasercutter en voorzien van een open digitaal dessin dat het materiaal soepeler maakt. Voor draagcomfort is er een zachte linnen voering aan de binnenkant gelijmd. Het rijglijf wordt gesloten met een rijgveter voor en een rijgveter op de rug.
Lenterijglijf
Dit rijglijf heeft als basis de bovenkant van een oude spijkerbroek, inclusief tailleband die hier nu over de borst valt. De spijkerstof is gevoerd met canvas, waarna er alleen aan de voorkant en de achterkant verticale baleintunnels zijn gestikt. De zijkanten zijn soepel gelaten voor een betere pasvorm. De vetersluiting met stalen nestelringen zit niet middenvoor maar aan de zijkant omdat het rijglijf een overslag heeft. Er zijn schouderbanen aangebracht zodat het rijglijf ook, bij warmer weer, als ‘overgoed’ kan worden gedragen op het onderhemd, zonder er nog iets overheen.
Herfstrijglijf
Voor als het wat kouder wordt is een gewatteerd rijglijf gemaakt van door de handel afgekeurde stof met waterschade. De bovenkant van het patroon is ronder geknipt en hieraan zijn bij de schouders banden genaaid. Onderaan zijn opengeknipte ‘flapjes’ genaaid die het rijglijf iets meer lengte (en warmte) geven over de heupen. Het rijglijf bestaat uit drie lagen: de buitenlaag van (dus hergebruikte) stof, een tussenlaag van wolvilt en een voering van ongebleekte katoen. De verticale tunnels voor baleinen zijn door alle lagen stof gestikt maar niet gevuld – in wezen is het rijglijf gequilt. Alleen bij de vetersluiting voor en bij de rug zijn baleinen aangebracht voor extra duurzaamheid. De nestelgaatjes zijn verstevigd met naald en draad.
Het is raadzaam om van het eerste patroon een proefrijglijf te maken (hier van vlinderstof) om te controleren of het rijglijf goed past (linksboven). Om rechte tunnels te stikken voor de baleinen is het handig om een stuk plakband op de stof te plakken en langs de zijkant te naaien. Plakband is een standaard maat, met als de baleinen. Om (biais)band te maken waarmee het rijglijf kan worden afgewerkt, moet een rechte reep stof worden dubbelgestreken. Dit gaat heel makkelijk door de strook gevouwen onder een grote speld door te trekken en dan direct te strijken.